Ένα οπτικό μικροσκόπιο μεγεθύνει αντικείμενα με φως ανακλώμενο από έναν καθρέφτη και μέσα από το δείγμα ή αντικείμενο που πρέπει να εξεταστεί, πάνω στον ισχυρό φακό, ο οποίος παράγει την πρώτη μεγέθυνση. Η εικόνα που παράγεται από τον φακό μεγεθύνεται και πάλι από τον φακό του προσοφθάλμιου, ο οποίος λειτουργεί ως απλός μεγεθυντικός φακός.

Αυτό το μικροσκόπιο είναι εξοπλισμένο με πηγή φωτός που σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην απουσία ηλιακού φωτός. Διαθέτει επίσης μια σειρά φακών με διαφορετική μεγέθυνση τοποθετημένους σε πυργίσκο, επιτρέποντάς τους να περιστρέφονται και παρέχοντας τη δυνατότητα μεγέθυνσης.

Χρησιμοποιείτο για την εξέταση φαρμακευτικών κρεμών για την παρουσία αέρα (καθώς ο αέρας μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση της κρέμας μέσω οξείδωσης και επίσης να μειώσει την ποσότητα κρέμας στο σωληνάριο) και στον χαρακτηρισμό των σωματιδίων φαρμακευτικών δραστικών συστατικών (API), καθώς το σχήμα αυτών των σωματιδίων μπορούσε να επηρεάσει τα φυσικά χαρακτηριστικά τους (ειδικά το ποσοστό διαλυτότητας τους, δηλαδή πόσο γρήγορα διαλύονται σε ένα συγκεκριμένο μέσο) και έτσι να έχει επίδραση στην ποιότητα του σχετικού φαρμακευτικού προϊόντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Πιροξικάμη (ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο (ΜΣΑΦ) που βγήκε στην αγορά το 1979 και χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων επώδυνων φλεγμονωδών καταστάσεων όπως η αρθρίτιδα), του οποίου τα σωματίδια μπορεί να έχουν ρωμβικό σχήμα ή σχήμα βελονιών, με τον ένα τύπο να έχει πολύ αργό ρυθμό διαλυτότητας καθιστώντας τον έτσι ακατάλληλο για φαρμακευτικά προϊόντα.